تري كلرواتيلن چيست؟

تركيب شيميايي تري كلرواتيلن يك هيدروكربن با ساختاري ساده است كه معمولاً به عنوان يك حلال صنعتي مورد استفاده قرار مي گيرد. تري كلرو اتيلن در شكل ظاهري به صورت مايعي شفاف و غير قابل اشتعال مي باشد. به دليل شباهت اين تركيب آلي به تركيب تري كلرو اتان، معمولاً اين نوع تركيب ها را در دسته كلرواتان ها قرار مي دهند. مهمترين مسئله اي كه اين تركيب شيميايي براي محيط زيست به وجود آورده است، راه يافتن به آب هاي زيرزميني و همچنين وجود مقادير اندكي از آن در آب هاي آشاميدني مي باشد. دليل اين امر هم تخليه فاضلاب هاي صنعتي به محيط زيست عنوان شده است. در قسمت بعدي با كاربرد ها، ويژگي هاي فيزيكي و خواص شيميايي تري كلرو اتيلن آشنا مي شويم. خصوصيات فيزيكي تري كلرواتيلن در   مي‌جوشد. ماده‌اي نسبتا غير فرار است و در هواي گرم هم به حالت مايع باقي مي‌ماند. فشار بخار آن برابر با 0.08atm است و اين نشان مي‌دهد كه اين ماده تا حدودي تبخير مي‌شود. چگالي  آن 1.47gr/ml و سنگين‌تر از آب است. تري كلرواتيلن با آب ، يك سيستم دو فازي تشكيل مي‌دهد كه آب به علت سبك بودن در لايه بالايي قرار مي‌گيرد. چگالي بالاي آن ناشي از اتمهاي كلر مي‌باشد. زيرا هيدروكربنهاي غير استخلافي از آب سبكتر هستند. انحلال پذيري تركيبات آلي در آب با افزايش تعداد اتمهاي كربن كاهش مي‌يابد. انحلال پذيري همچنين با افزايش نسبت كر به هيدروژن كاهش مي‌يابد. تري كلرواتيلن مولكولي كوچك است و با وجود بالابودن نسبت cl/H ، انحلال پذيري متوسطي در آب دارد. 1.1 گرم آن در يك ليتر آب حل مي‌شود. اين ماده در بسياري از مايعات آلي حل مي‌شود. به آساني در درون ذره‌هاي آلي معلق موجود در آب يا رسوبات جذب مي‌شود. اما برعكس بسياري از هيدروكربنهاي كلردار در بافت گياهي يا جانوري به مقدار زياد تجمع نمي‌يابد. كاربردهاي تري كلرواتيلن   از كاربرد تري كلرو اتيلن كه مهم­ترين كاربرد آن را مي­توان ايفاي نقش حلال در صنعت برشمرد. علاوه براين نقش ذكر شده اين ماده به دليل وجود اتم كلر در ساختار خود به عنوان ضد عفوني كننده نيز در بيمارستان­ها و مراكز درماني كه نياز به ضد عفوني و كشتن مقدار زيادي از ميكروب­ها را دارند به كار مي­رود. در گذشته و پيش از كشف عوارض كلرو اتيلن بر سلامت انسان، از اين ماده به عنوان ماده بيهوشي در انجام جراحي ­ها نيز استفاده مي ­شد ولي اكنون مصرف اين ماده به دليل اثبات ايجاد خطر براي سلامتي انسان، بسيار كاهش يافته و از مواد ديگري براي بيهوش كردن بيماران مورد جراحي به جاي تري كلرو اتيلن استفاده مي­شود.   كاربردهاي صنعتي تري كلرو اتيلن   يكي از موارد استفاده تركيب تري كلرواتيلن، استفاده از آن به عنوان ماده اوليه در تركيبات تترا فلورو اتان است. تركيب شيميايي تري كلرو اتيلن به دليل اينكه قابليت انتقال حرارت بالا و عملكرد در دماهاي بسيار پايين را دارد براي سيستم هاي سرمايشي صنعتي مورد استفاده قرار مي گيرد. از تري كلرو اتيلن صنعتي در برخي از روش هاي استخراج روغن هاي گياهي نظير سويا و نارگيل با استفاده از تري كلرواتيلن به عنوان يك حلال، انجام مي­پذيرد. در صنايع غذايي براي استخراج عصاره گياهان، تهيه طعم دهنده ها و ادويه ها از اين حلال استفاده مي شود. تري كلرو اتيلن به عنوان ماده حلال در خشكشويي­ها و شستشوي بدون آب لباس­ها كاربرد دارد. همچنين از اين ماده علاوه بر گرفتن ادويه و طعم دهنده­ها، در گرفتن عصاره و مواد سازنده از مواد غذايي نيز استفاده مي­شود. براي مثال تري كلرو اتيلن به عنوان حلال در استخراج كافئين كه يكي از اجزاي سازنده قهوه و ماده اي پركاربرد در توليد داروها و همچنين انواع نوشيدني­ها مانند نوشيدني­ هاي انرژي­ زا است، به كار مي­رود. اما اين كاربردها روز به روز به دليل ضررهايي كه تري كلرو اتيلن براي سلامت انسان ايجاد مي­ كند، در حال كاهش و جايگزيني با روش­ ها و ماده­ هاي ديگر است. موارد ايمني مربوط به تري كلرواتيلن   آنچه از برگه اطلاعات ايمني و شيميايي تركيب تري كلرواتيلن بر مي آيد، نتايج نشان داده اند تماس طولاني مدت با مقادير بالاي اين ماده مي تواند منجر به سرطان شود. كارگراني كه با اين تركيب شيميايي سر و كار دارند ممكن است دچار تحريك چشم ها يا پوست دست شوند. همچنين اثرات حاد اين ماده بر سيستم عصبي مركزي گزارش شده است؛ به همين دليل توصيه مي‌شود افرادي كه با اين تركيب آلي سروكار دارند حتماً از لباس كار، دستكش و ماسك ايمني استفاده كنند. تنفس كردن بخارات تري كلرو اتيلن مي‌تواند دستگاه تنفسي را به شدت تحريك كند. تحقيقات نشان مي­دهد كه چنانچه مقادير مشخصي از اين حلال به محيط زيست وارد شود، اثرات جانبي طولاني مدت در آبزيان ظاهر شده و اندام هاي حياتي آنها را به خطر مي‌اندازد.